Sciensano : 'Voedingsbeleid in EU-landen onder de loep'
Een pas gepubliceerde internationale studie, waaraan ook Sciensano heeft meegewerkt, onderzocht en vergeleek het beleid dat verschillende Europese lidstaten voeren rond de toegankelijkheid, beschikbaarheid, nabijheid en aantrekkelijkheid van gezonde voeding (gezonde voedselomgeving). In alle onderzochte landen is er ruimte voor verbetering.
Zo vragen de onderzoekers normen voor verzadigd vet, zout en suiker in ultrabewerkte levensmiddelen, een gezondere voedselomgeving in scholen, en het beperken van de marketing van ongezonde levensmiddelen naar kinderen. Sciensano zal nu in een vervolgstudie kijken in welke mate het beleid van de Belgische federale en regionale overheden bijdraagt aan het creëren van gezonde voedingspatronen via duurzame voedingssystemen.
Eten en drinken wat de voedselomgeving schaft
Ons voedingspatroon wordt sterk beïnvloed door onze voedselomgeving. Wat we eten hangt onder meer af van het aanbod, de prijs en marketing van voedingsmiddelen. In alle Europese landen is er een groter aanbod van ultrabewerkte voedingsmiddelen rijk aan verzadigd vet, zout en suiker dan van minimaal bewerkte, onbewerkte en verse voedingsmiddelen. Bovendien zijn ze meestal goedkoper en vaker in promotie. In de huidige situatie is de gezonde keuze dus niet de gemakkelijkste keuze voor de consument.
Door middel van beleid en wet- en regelgeving kunnen overheden de weg naar die gezonde keuze voor de consument gemakkelijker maken. Tot nu toe bestond er echter geen systematisch onderzoek dat in kaart brengt in hoeverre overheden hiervoor al beleid hebben ingevoerd, en waar de grootste kansen liggen om hierin stappen vooruit te zetten.
De Food-EPI studie: 'Het beleid in 11 Europese landen onder de loep'
Daar brengt een recente studie(externe link), die zopas verscheen in The Lancet Regional Health – Europe, en waaraan ook Sciensano meewerkte, nu verandering in.
Onderzoekers van twee Europese onderzoeksprojecten (STOP Horizon 2020(externe link) en JPI PEN Policy Evaluation Network(externe link)) ontwikkelden hiervoor samen de Healthy Food Environment Policy Index, kortweg Food-EPI genoemd. Deze index bestaat uit ruim 50 ‘beste praktijk’ indicatoren om het overheidsbeleid met betrekking tot het creëren van een gezonde voedselomgeving te evalueren. Met dit nieuwe instrument analyseerden en vergeleken de onderzoekers het beleid in 11 Europese landen (Duitsland, Ierland, Nederland, Noorwegen, Polen, Estland, Finland, Italië, Portugal, Slovenië en Spanje).
De studie vond dat Finland van de onderzochte landen het verst gevorderd was in het invoeren van beleid voor een gezonde voedselomgeving (32% ‘beste praktijk’ beleidsmaatregelen grotendeels of helemaal ingevoerd). Slovenië en Polen hadden daarentegen het hoogste percentage ontbrekende beleidsmaatregelen voor het creëren van dergelijke voedselomgevingen (respectievelijk 42% en 36% ‘beste praktijken’ waarrond nog weinig of geen beleid bestaat).
De belangrijkste lacunes in de 11 landen situeren zich op het vlak van het beleid rond voedselvoorziening, marketing, detailhandel, financiering, onderzoek en monitoring, en health in all policies.
De onderzoekers formuleerden een aantal aanbevelingen voor nationale overheden om sneller vooruit te gaan in de richting van een gezonde voedselomgeving. Ze zien daarbij onder meer mogelijkheden in een snelle invoering van normen voor verzadigd vet, zout en suiker in ultrabewerkte levensmiddelen, in maatregelen om de voedselomgeving in scholen te verbeteren, in subsidies voor groenten en fruit, in een belasting op ongezonde levensmiddelen en dranken, en in het beperken van de marketing van ongezonde levensmiddelen naar kinderen.
En in België?
Sciensano gaat de Food-EPI nu ook in België toepassen en daar ook het element “duurzaamheid” aan toevoegen. Concreet gaan we van 2023 tot 2026 in het project SUSFOODBEL onderzoeken in welke mate het beleid van de federale en regionale overheden bijdraagt aan het creëren van gezonde voedingspatronen via duurzame voedingssystemen, en waar voor elke overheid de belangrijkste kansen liggen om het beleid te optimaliseren.' info@sciensano.be
